Ołtarz Wita Stwosza w Krakowie

Arcydzieło Późnogotyckiej Sztuki Rzeźbiarskiej w Wirtualnej Rzeczywistości

W lutym 2023 roku nasza fundacja, w partnerstwie z parafią pw. Wniebowzięcia NMP w Krakowie, otrzymała grant finansowy w programie konkursowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kultura cyfrowa”. Celem projektu „Bazylika Mariacka z Ołtarzem Wielkim Wita Stwosza – perła w koronie skarbów Krakowa cyfrowo i wirtualnie w 3D” było wierne cyfrowe odwzorowanie gotyckiej architektury Bazyliki Mariackiej oraz jej niezwykle cennego wyposażenia wnętrza, ze szczególnym uwzględnieniem Ołtarza Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny, uznawanego za arcydzieło późnogotyckiej rzeźby.

Ołtarz Wita Stwosza: Historia i Znaczenie

Ołtarz Wita Stwosza, znajdujący się w Bazylice Mariackiej, jest jednym z najwspanialszych dzieł późnogotyckiej sztuki rzeźbiarskiej w Europie. Stworzony przez norymberskiego rzeźbiarza Wita Stwosza w latach 1477-1489, ołtarz ten składa się z części centralnej z rzeźbionymi figurami oraz dwóch par skrzydeł: ruchomych skrzydeł wewnętrznych i nieruchomych skrzydeł zewnętrznych, zdobionych płaskorzeźbami. Całość dopełnia płaskorzeźbiona predella oraz ażurowe zwieńczenie z pełnoplastyczną rzeźbą.

Program ikonograficzny ołtarza, opracowany przez teologa, skupia się na Matce Boskiej i jej roli w dziele Zbawienia. W predelli ukazane jest drzewo Jessego – genealogia Chrystusa, a monumentalna scena centralna przedstawia Zaśnięcie Najświętszej Maryi Panny w otoczeniu apostołów. Nad nią ukazano Wniebowzięcie, a w zwieńczeniu Koronację Marii na Królową Nieba i Ziemi. Reliefy na skrzydłach przedstawiają sceny z życia Chrystusa i Marii.

Proces Cyfryzacji i Wyzwania

Projekt polegał na cyfrowym i trójwymiarowym odwzorowaniu całego ołtarza, w tym podziale na poszczególne kwatery skrzydeł oraz grupy postaci ze sceny głównej. W latach 2015-2021 ołtarz przeszedł gruntowną renowację, co stanowiło doskonałą okazję do jego digitalizacji.

W trakcie realizacji zadania wykorzystano najnowsze technologie pomiarowo-wizualizacyjne oraz internetowe, takie jak wielojęzyczna, responsywna strona internetowa. Projekt zapewnia interaktywność dla wszystkich rodzajów odbiorców, ze szczególnym uwzględnieniem osób wykluczonych, zgodnie z wytycznymi standardu WCAG 2.1.

Jednym z największych wyzwań było skanowanie 3D ołtarza przy użyciu nowoczesnych skanerów białego światła strukturalnego oraz teksturowanie z zastosowaniem średnioformatowych aparatów bezlusterkowych. Wybór i wprowadzenie do wnętrza Bazyliki Mariackiej podnośnika gąsienicowego z wysięgnikiem koszowym pod sam ołtarz również stanowiły nie lada wyzwanie, wymagając szczególnej ostrożności, aby przeprowadzić prace digitalizacyjne efektywnie i bezpiecznie. Szczęśliwie, prace przebiegły bez większych zakłóceń, a ich efekty można oglądać na dedykowanej stronie internetowej.

Znaczenie Projektu

Projekt cyfryzacji Ołtarza Wita Stwosza ma na celu nie tylko ochronę i zachowanie tego niezwykłego dzieła dla przyszłych pokoleń, ale także popularyzację wiedzy o nim na skalę międzynarodową. Cyfrowe odwzorowanie ołtarza pozwala na jego wirtualne zwiedzanie, co czyni to arcydzieło dostępnym dla szerokiego grona odbiorców z całego świata.

W kontekście globalnych wyzwań, takich jak klęski żywiołowe czy konflikty zbrojne, cyfrowa dokumentacja dzieł sztuki staje się nieodzownym elementem ochrony dziedzictwa kulturowego. Projekt stanowi również ważny krok w kierunku zwiększenia świadomości o wartości i znaczeniu późnogotyckiej sztuki rzeźbiarskiej oraz roli Bazyliki Mariackiej jako jednego z najważniejszych zabytków Krakowa.

Dzięki realizacji tego projektu Ołtarz Wita Stwosza zyskuje nowe życie w świecie cyfrowym, umożliwiając lepsze zrozumienie i docenienie jego wartości przez obecne i przyszłe pokolenia.