Apoksyomenos

Apoksyomenos („Skrobacz”) jest jednym z konwencjonalnych tematów starożytnej greckiej rzeźby wotywnej; przedstawia atletę, przyłapanego na znanej czynności zeskrobywania potu i kurzu z ciała za pomocą małego, zakrzywionego narzędzia, które Rzymianie nazywali strygilos.

Najbardziej znaną rzeźbą Apoxyomenosem w klasycznej starożytności była autorstwa sławnego Lizypa z Sikionu, nadwornego rzeźbiarza Aleksandra Wielkiego, wykonana w brązie około 330 roku p.n.e. Niestety oryginał nie zachował się. Rzeźba znana jest z marmurowej kopii znajdującej się w Museo Pio-Clementino w Watykanie, odnalezionej w 1849 roku na Zatybrzu.

Inicjatorem utworzenia szczecińskiej kolekcji antycznej był Heinrich Dohrn (1838–1913), przedsiębiorca, wybitny przyrodnik, a także miłośnik sztuki. Zgodnie z tendencjami panującymi w Niemczech na przełomie XIX i XX wieku miała ona pokazywać nieprzemijalne wartości kultury europejskiej. W skład tak pomyślanej wystawy wchodziła znakomita kolekcja waz i drobnej plastyki, a także zbiór rekonstrukcji najsłynniejszych rzeźb antycznych, pierwotnie wykonanych z brązu, a znanych wyłącznie z marmurowych kopii, produkowanych masowo znacznie później, w czasach rzymskich. Świadom tego, że jest tylko amatorem o szlachetnych intencjach, Dohrn zaprosił do współpracy najwybitniejszego archeologa swojej epoki, Adolfa Furtwänglera i jego uczniów, m.in. Paula Woltersa i Johannesa Sievekinga. Dzięki temu w krótkim czasie powstała w Szczecinie wspaniała ekspozycja sztuki antycznej.

Szczecińska rekonstrukcja, wykonana tradycyjną, stosowaną w antyku techniką odlewu brązowniczego, znakomicie oddaje kolorystykę i fakturę antycznej rzeźby greckiej.