Kielich mszalny

Srebro złocone, kute, repusowane z elementami odlewanymi i grawerowanymi. Stopa sześciolistna, wyniesiona na cokole dekorowanym rombami rozdzielonymi pałeczkami. W tle dekoracji zachowana reliktowo biała emalia. Pola stopy obwiedzione rytą linią. Co drugie pole jest dekorowane. Na jednym z pól krucyfiks: krzyż z banderolą z napisem INRI został wyryty, pasyjka – odlewana. Kolejne pole zdobione jest grawerowanym przedstawieniem krzyża równoramiennego wpisanego w koło o szrafowanej powierzchni. Trzecie pole wypełnia grawerowany herb złożony, o tarczy czwórdzielnej w krzyż, skwadrowanej. W polu pierwszym i czwartym orzeł w koronie w lewo, w polu drugim i trzecim dwie lilie, jedna do góry, druga w dół, spojone pierścieniem. W klejnocie nad hełmem w koronie orzeł w koronie, w lewo, a nad hełmem w zawoju – chorągiew.

Labry w formie bujnych liści akantu ujmują prawą (heraldycznie) stronę tarczy, po drugiej stronie zwisają końce chorągwi. W polu pomiędzy krzyżem równoramiennym, a herbem, punktowany, słabo czytelny napis upamiętniający renowację kielicha w XIX w. „ren.d.18.April / 1885”. Brak pewności co do odczytania ostatniej cyfry. Trzon kielicha sześcioboczny, wydzielony krenelażem.

Kielich pochodzi z nieistniejącego już kościoła w Krzystkowicach (ob. zachodnia część miasta Nowogród Bobrzański). Został opisany w książce Die Kunstdenkmäler der Provinz Brandenburg. Kreis Crossen (s. 62, fot. 216). W komplecie z kielichem znajdowała się wtedy patena. Autorzy katalogu zadatowali naczynie na przełom XV i XVI w. Wydaje sie jednak, że datowanie to można przesunąć nawet do poł. XVII w. (patrz np. czara kielicha ze skarbca kościoła św. Jana w Lüneburgu datowana na 1648 ze stopą z 1539 r.). Niestety herb fundatora wyryty na stopie pozostaje nierozpoznany. Pierwszy kościół powstał w Krzystkowicach w 1668/69 r. Nie wiadomo w jakich okolicznościach zabytek trafił do Żagania. Prawdopodobnie stało się to dopiero po II wojnie światowej.